Data orzeczenia: 1 sierpnia 2025 r.
Źródło: Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE (TSUE), sygn. C‑600/23
Stan faktyczny: Spór dotyczył zakazu udziału osób trzecich (tzw. third party ownership) w prawach ekonomicznych do zawodników, wprowadzonego przez regulacje FIFA. Belgijski klub RFC Seraing zakwestionował zgodność regulacji i rozstrzygnięć CAS z prawem UE. Sąd Kasacyjny Belgii skierował pytania prejudycjalne do TSUE.

  1. Tezy orzeczenia TSUE
  • Arbitraż przymusowy (CAS) nie może zastępować ochrony sądowej gwarantowanej w art. 47 Karty Praw Podstawowych UE i art. 19 ust. 1 TUE.
  • Jeżeli strona postępowania arbitrażowego w sporze o charakterze gospodarczym w UE nie ma realnej możliwości uzyskania kontroli sądowej w sądzie państwa członkowskiego, naruszane są jej prawa podstawowe.
  • Kontrola sądowa ograniczona wyłącznie do przesłanki „porządku publicznego” jest niewystarczająca. Musi istnieć możliwość pełniejszej weryfikacji merytorycznej.
  • Sąd krajowy powinien mieć możliwość badania zgodności orzeczeń CAS z prawem UE i, w razie potrzeby, kierowania pytań prejudycjalnych do TSUE.
  1. Skutki dla systemu arbitrażu sportowego
  • Podważenie pozycji CAS jako instancji ostatecznej: wyrok otwiera drogę do szerokiej kontroli orzeczeń CAS przez sądy krajowe państw UE.
  • Konieczność zapewnienia środków odwoławczych w ramach systemu sportowego, które umożliwią skuteczną weryfikację przez sądy powszechne, a nie jedynie przez Szwajcarski Trybunał Federalny.
  • Możliwość kwestionowania wiążących regulacji sportowych (np. FIFA, UEFA) przed sądami krajowymi UE.
  1. Konsekwencje dla Polski
  • W polskim systemie sportowym wyrok TSUE może mieć wpływ na:
    • TAS przy PKOl – konieczność umożliwienia kontroli orzeczeń TAS przez sądy powszechne w szerszym zakresie niż dotychczas.
    • Panel Dyscyplinarny POLADA – wzmocnienie gwarancji procesowych sportowców, zwłaszcza w sprawach dotyczących praw podstawowych.
    • Statuty związków sportowych (np. PZPN, PZKosz) – konieczność rewizji klauzul dotyczących obowiązkowego arbitrażu i wyłączenia drogi sądowej.
  1. Konsekwencje dla federacji sportowych (FIFA, UEFA)
  • Obowiązek dostosowania regulacji do wymogów prawa UE, w szczególności zapewnienia sportowcom i klubom prawa do skutecznego środka odwoławczego.
  • Możliwe zwiększenie liczby spraw kierowanych do sądów powszechnych w państwach członkowskich UE.
  • Ryzyko podważania ważności orzeczeń CAS na gruncie prawa UE.
  1. Konsekwencje dla sądów krajowych
  • Sądy państw członkowskich UE będą musiały stosować standard skutecznej ochrony sądowej przy ocenie orzeczeń arbitrażowych CAS.
  • Możliwość kierowania pytań prejudycjalnych do TSUE w sprawach dotyczących prawa sportowego i arbitrażu.
  • Wzrost znaczenia sądowej kontroli merytorycznej nad arbitrażem sportowym.
  1. Podsumowanie

Wyrok TSUE w sprawie Royal Football Club Seraing stanowi przełom w prawie sportowym i arbitrażowym. Podobnie jak wyrok ETPCz w sprawie Semenya, akcentuje potrzebę zapewnienia realnego prawa dostępu do sądu w sprawach sportowych. W praktyce może doprowadzić do:

  • zwiększenia roli sądów krajowych w kontroli orzeczeń CAS,
  • konieczności reformy systemu arbitrażu sportowego w Polsce i UE,
  • większej ochrony praw podstawowych sportowców i klubów.

Wyrok ten tworzy nową perspektywę dla prawa sportowego w UE, wzmacniając pozycję jednostki wobec federacji międzynarodowych i arbitrażu sportowego.